Loading

Speelprenten Eric van Waarden in VIVES SpellenLab

In 2021 overleed de Nederlandse spellenverzamelaar Eric van Waarden.

Hierna besliste de familie om zijn waardevolle verzameling speelprenten, kwartetten en oude speldozen te schenken aan VIVES SpellenLab. Hierboven zie je hoe de verzameling vroeger was opgesteld en toegankelijk werd gemaakt.

De collectie van VIVES SpellenLab groeide door deze schenking met maar liefst 850 spellen. Er zijn bovendien 450 speelprenten bij van vóór 1900, waarvan sommige zelfs gedateerd zijn tussen 1750-1800. VIVES SpellenLab herbergt voortaan meer dan 250 jaar spelgeschiedenis!

In deze e-tentoonstelling tonen we enkele merkwaardige voorbeelden uit deze bijzonder waardevolle schenking.

1

Het Nieuwen Vermaakelyke Gansen Spel (1815)

Dit is een houtsnede met spelregels in boekdruk in het midden van het spel. De prent is gemaakt door David Le Jolle, werkzaam van 1814 tot 1820 te Amsterdam. De signatuur “1780 H. Numan” slaat dus niet op de datum van uitgave.

Bron: Hongs

>>>

2

Het Nieuw Vermakelyk Spel Genaamt Doggers-Bank (1782)

Dit is één van de oudste spellen in de collectie van VIVES SpellenLab, het spel dateert uit 1782. Het kon gekocht worden bij de "Boekverkoper B. Vermeulen op de Groote Markt by 't Boterhuis, in 's HAGE".

Het spel werd gemaakt naar aanleiding van de overwinning in de zeeslag bij Doggersbank tussen de Nederlandse en de Britse vloot op 5 augustus 1781. In de verschillende vakjes op het bord en in het midden zijn de Nederlandse en Britse schepen die betrokken waren bij de slag afgebeeld. In de onderste marge staan de spelregels in twee kolommen.

Bij elk schip staat een naam en wat men tijdens het spel betaalt of ontvangt. In het midden staat het vlaggenschip de "Admiraal de Ruyter". Het spel wordt met drie dobbelstenen gespeeld. Wie op een Engels schip komt, moet betalen, wie op een Nederlands schip belandt, mag uit de pot trekken.

>>>

3

Stryk Weg en Geef Wat (1780)

Dit spel is een mooi voorbeeld van hoe spellen handmatig ingekleurd werden. Het is gedrukt bij weduwe Jacobus van Egmont in 1780.

>>>

4

Nieuw Vermakelijk Ganzenspel (1890)

Dit spel is één van de eerste lithodrukken. Het opschrift “Jos Vas Dias & C° Lith Amst” toont de uitgever van deze lithodruk uit Amsterdam.

>>>

5

Bloemencorsospel (1899)

Dit is een duidelijk voorbeeld van een zogenaamd “plat spel”. Vooral aan het eind van de 19de eeuw werden veel van dit soort spelen als litho uitgebracht in meerkleurendruk. Het onderwerp was vaak belangrijker dan het spelprincipe, want voor het overgrote deel zijn dit Ganzenbordvarianten.

Het onderwerp bij dit spel zijn de inhuldigingsfeesten van Koningin Wilhelmina. Het spel werd in die tijd uitgegeven. De prent toont Emma en Wilhelmina die naar de optocht kijken. De afgebeelde praalwagen won de eerste prijs. VIVES SpellenLab heeft een exacte kopie van dit spel in de deelcollectie geschonken door Fred Horn.

Bron: Hongs

>>>

6

The Royall & Most Pleasant Game of Ye Goose

Dit is een Engelstalige ganzenbordvariant. Dit komt weinig voor, alhoewel Engeland de bakermat van de ganzenspellen is. Dit spel bevat daarenboven een extra pagina waarop spelregels beschreven staan.

>>>

7

Tärnings-spel (1890)

Dit spel komt uit Zweden. Het bevat een extra envelop waarin het spel verkocht werd (prijs 50 öre werd met zwarte stift doorstreept) via de winkel van Adolf Johnsons Förlag (1846-1913).

Bron: BoardGameGeek

>>>

8

The New Game of Human Life

De herkomst van dit spel is het Verenigd Koninkrijk. Het is een mooi voorbeeld van hoe via spellen de klederdracht uit een bepaalde tijd te achterhalen is.

>>>

9

Historiesch Spel Van Waterloo (1816)

Datering van dit spel is 1816. Het is een uitgave in kleur en bevat opschriften en afbeeldingen over de geschiedenis van Napoleon vanaf de tocht naar Rusland. In het midden staat het huwelijk van Willem II en Anna Paulowna afgebeeld.

Bron: Hongs

>>>

10

Het Vaderlandsch Werpspel (1786)

Dit ingekleurde spel dateert uit 1786 en werd gemaakt in Amsterdam door J. Verlem. Het is tweemaal gesigneerd "J. Voorman, inven". Dit betekent: “J. Voorman vond het uit”.

In het midden staat de "Generaliteitskas" met 7 sloten en het wapen van Holland, er omheen staan 20 medaillons. Voor Eric Van Waarden dit stuk in zijn bezit had, was het een deel van de collectie van Piet Bénard.

Bron: Hongs

>>>

Meer info?