Het leven zoals het was: de Zandrug. De opgraving Barrièrestraat in Sint-Michiels
De podzol: een duizenden jaren oud archief
Een landbouwnederzetting op de zandrug in de 10e eeuw
Tussen de 9e en 11e eeuw ontwikkelt Brugge zich tot een grafelijk machtscentrum. Op een uitloper van de zandrug Gistel-Maldegem-Stekene ontstaat de omwalde Burg, het burgerlijk en kerkelijk hart van de streek. Samen met het inwonersaantal en de macht van de graaf, groeit ook de vraag naar landbouwopbrengsten. De opgraving langs de Barrièrestraat onthult sporen van een verdwenen, 10e-eeuwse landbouwnederzetting, zo’n 100 m ten zuiden van de Boterbeek.
Kleine, maar uitzonderlijk waardevolle voorwerpen
De opgraving van de nederzetting levert een unieke collectie aardewerk op én een bijzonder klein topstuk. Het aardewerk dateert de site tussen 950 en 1050 na Christus. Deze periode betreft de overgang van de vroege middeleeuwen (laat-Karolingische periode) naar de volle middeleeuwen.
Boeren op de zandrug: een harde stiel
De nederzetting langs de Barrièrestraat is slechts één generatie bewoond. Op basis van het bodemkundig onderzoek is duidelijk waarom de site verlaten is: zowel de holle weg als de grachten zijn opgevuld met een dik pakket stuifzand.
Stuifzand als bewaardmiddel
Dit stuifzand is het gevolg van een catastrofaal evenement: als gevolg van langdurige droogte, gepaard met heidebranden waardoor het beschermend vegetatiedek verdwijnt, is het mogelijk dat arme zandgronden in beweging komen. Hierdoor is de volledige site bedekt onder een tot 50 cm dikke laag stuifzand. Stuifzanden zijn nog armer dan de onderliggende dekzanden waarin de podzols zich ontwikkelen. In dit landschap hebben landbouwactiviteiten geen zin. Uiteindelijk wordt de nederzetting verlaten. Sindsdien is het terrein eeuwenlang niet intensief in gebruik, maar doet het dienst als boomgaard. Gelukkig heeft de laag stuifzand de archeologische site beschermd!
Een belangrijke momentopname in de geschiedenis van Brugge en zijn omgeving
De nederzetting is gelegen op heel arme zandgronden (een podzol), en toch heeft men deze in cultuur gebracht. Dit wijst op een zekere schaarste van gronden, met het grafelijk centrum in Brugge als motor van de economie. Daarnaast suggereert dit ook dat de belangrijkste activiteit - in het kader van een surplusproductie - niet de akkerbouw, maar de veeteelt is. De ligging in de nabijheid van de beekvallei van de Boterbeek, de kustvlakte en de grote boscomplexen op de zandgronden, maakt een gediversifieerde veeteelt in ieder geval mogelijk. Een familie woont en werkt één generatie lang op een woonerf langs een aarden weg richting Brugge. Een familie woont en werkt één generatie lang op een woonerf langs een aarden weg richting Brugge, tot ze noodgedwongen moet vertrekken. Het droge zand raakt in beweging en bedekt alles met een dikke laag stuifzand. Daardoor is deze unieke site, op de overgang van de vroege naar de volle middeleeuwen, zeer goed bewaard.
)
